Sztolnia nr 3 (Osówka)

W sztolni nr 3 w Osówce

To sztolnia, której nasza grupa (GES) swojego czasu poświęciła trochę uwagi. O tej sztolni mówi się zwykle bardzo niewiele: dwie ceglano-betonowe tamy, pierwsza wysoka na 90 cm druga na 60 cm, natomiast długość całkowita sztolni to około 120 m, przy czym, niektóre źródła podają jeszcze błędnie, że kończy się ona zawałem. „Ochrzczono” ją sztolnią techniczną mającą na celu odwadnianie i.. koniec. Została zapchana na margines, nikt się nią już nie zajmuje. Takie odnoszę wrażenie.

Tym czasem sztolnia ta jest bardzo ciekawa, i nie wszystko co z nią jest związane zostało wyjaśnione. Swoje przemyślenia na temat tej sztolni opisał jakiś czas temu nasz prezes GES-u Piotr Eksplorator pseudonim „delikatny”, i muszę przyznać, że w większości w pełni się z nim zgadzam. Piotr zawsze był doskonałym teoretykiem (pod tym względem chyba nie ma sobie równych).

W sztolni nr 3 w Osówce

Przede wszystkim nie jest to sztolnia odwadniająca. Dlaczego ? A no dlatego, że te techniczne z reguły są wąskie i niskie, przez co dorosły człowiek ma problemy by poruszać się w nich. Nic dziwnego bo ich zadaniem jest jedynie odprowadzać wodę, rury i kable. Tym czasem sztolnia nr 3 w Osówce ma wymiary zbliżone do sztolni nr 2, w której może się poruszać nie tylko jeden człowiek a cała grupa ludzi jednocześnie. Mało tego, skoro sztolnia nr 2 ma wejście / wyjście prowadzące do kompleksu to mająca takie samo (o takich samych wymiarach) wejście / wyjście sztolnia nr 3 pewnie miała spełniać taką samą role – czyli wejście/wyjście do kompleksu. Kolejnym dowodem na to, że takowy był tam planowany są boczne odnogi chodnikowe (po jednej z każdej strony) przesunięte względem siebie, co wskazuje na planowane wartownie (a przecież nikt nie budował by wartowni w sztolni odwadniającej !)

Kolejną istotną sprawą jest fakt, że sztolnia kończy się po ok.108 m, od wejścia przodkiem, na którym widać liczne otwory strzałowe. Otwory te świadczą o tym, że w dalszej przyszłości sztolnia miała zostać przedłużona. Najciekawsze jest to, że jak wynika z map terenu, sztolnia nr 3 zmierza niemal idealnie pod rejon Siłowni. Pod Siłownię zabrakło jej ok 200 metrów.

Koniec sztolni nr 3 w Osówce, widać otwory strzałowe (fot. PJ)

Co jeszcze ciekawego zawiera w swoim wnętrzu sztolnia nr 3 poza dwiema tamami o których wszyscy wiedzą ? Zawiera m.in. stalową blachę położoną pod samym przodkiem na samym końcu. Takie blachy stawiano przed wybuchem by później szybciej ładować od padnięte od ściany kamienie na wagonik. 

Blacha urobkowa na spągu na końcu sztolni nr 3 w Osówce (fot. PJ)

Sztolnia zawiera też liczne drewniane kołki, których zadaniem było podtrzymywanie instalacji elektrycznej.

Drewniany kołek z drutem w sztolni nr 3 w Osówce (fot. Levy)

Drewniany element służący do przytrzymywania instalacji elektrycznej w sztolni nr 3 w Osówce (fot. Levy)

Na niektórych z nich do dziś wiszą stalowe druty i sznurki. Ciekawsze jest jednak to czego nie widać. Otóż w jednym z przodków znajdują się (ponoć, bo tego nie zweryfikowaliśmy, gdyż woda i tony gruzu po mielonego z zaimpregnowanymi dobrze stropnicami nam to skutecznie uniemożliwiła) tory kolejki. Natomiast coś znajduję się ewidentnie tuż przed pierwszą tamą. M. Aniszewski opisał to w książce pt. „Podziemny Świat Gór Sowich” na rysunku widać, że w miejscu wylotu zaworu, w spągu sztolni istnieje jakaś konstrukcja, wygląda na zbiornik, a obok wystają jakieś fundamenty pod bliżej nieokreśloną konstrukcję. Możemy to po części potwierdzić, gdyż za każdym razem przechodząc przez to miejsce pod stopami rozlega się głuchy dźwięk.

Pierwsza tama w sztolni nr 3 w Osówce (fot. Levy)

Drugie takie samo miejsce gdzie ten sam dźwięk daje się słyszeć, znajduje się na skrzyżowaniu dwóch bocznych korytarzy za drugą tamą – o tym M.Aniszewski w książce już nie wspominał. Co takiego może to być ? czyżby jakiś zbiornik-studzienka ? próbowaliśmy to sprawdzić, i.. udało nam się na tyle na ile było to możliwe (bo do bardziej szczegółowych badań wymagane jest całkowite odwodnienie sztolni a tego póki co nie planujemy). Jak zwykle jednak pozostawię niedomówienia, tak by nie serwować wszystkiego na tacy. 

Pobieranie próbek „dziwnych nacieków” w sztolni nr 3 w Osówce

Za to podam to czym są te „dziwne” nacieki na ścianie nad drugą tamą. Również to sprawdziliśmy, zrobiliśmy to by wykluczyć pewną teorię.. są to węglany wapnia z domieszką siarczków wapnia i tlenków. Sprawdziliśmy to pobierając próbki i oddając do laboratoryjnej analizy. Odnośnie jeszcze samej sztolni, ma ona dość niebezpieczny początek (warto wspomnieć, że tak naprawdę włazi się do niej przez strop, gdyż pierwsze 9m uległo zawaleniu. Szalunki za wlotem nie pochodzą z czasów wojny. Zadajcie sobie tu pytanie skąd również wzięło się w stropie za wejściem potężne odspojenie, które wisi tam nad głową przechodzącym niczym gilotyna gotowa w każdej chwili spaść na łeb.

Zastanawiające jest również to, po co spiętrzono wodę w tej sztolni ? Natomiast odwodnianie jej można było zrobić zwykłym korytkiem umieszczonym w spągu całkiem z brzegu, i przykrytym następnie kratką lub blachą. Tamy te (dwie – przyp.) nie mają żadnego sensu, a w ich postawieniu można dopatrywać się prób jakiegoś kamuflażu (wodą ?) czegoś co znajduje się na spągu lub pod nim (przyp. dwa dziwne miejsca).

Kolejna ciekawostka odnośnie tej sztolni brzmi tak: „nad jej wlotem wykonano duży wykop, poszerzający wlot do sztolni lub przygotowany pod obiekt nieznanego przeznaczenia” – cyt. Mariusz Aniszewski „Podziemny świat Gór Sowich”. Ja nigdy nie biorę tego co mówi M.Aniszewski poważnie, jednak nie twierdzę, że wszystko co powie bez sprawdzenia powinno być wrzucane z urzędu do kosza na śmieci. Takie postępowanie było by nie godne eksploratora. Tak więc sprawa sztolni nr 3 w Osówce nadal jest ciekawa, otwarta i czeka na kolejną eksploracyjną weryfikację.

Wychodząc ze sztolni nr 3 w Osówce (fot. Sikor)